పరిశీలన
- డా. జి. వెంకట రమణ -9000418264
ప్రవక్త అనే మాటకు ప్రవచించేవాడని అర్థం. ప్రవచనం అంటే దేవుడికి సంబంధించిన మాటలు. దేవుని మాటల్ని మనుషులకు ప్రకటించే ఓ ప్రత్యేకమైన పనిచేసే వ్యక్తిని ప్రవక్త అంటాం. 'ఆల్‌ ముస్తఫా' జీబ్రాన్‌ స ష్టించిన ప్రవక్త.ఆల్‌ మిత్ర అనే సన్యాసిని, సమాజంలోని వివిధ రకాలైన వ్యక్తులు అడిగే ప్రశ్నలకు 'ఆల్‌ ముస్తఫా' అనే ప్రవక్త ఇచ్చే తాత్విక, కవితాత్మక సమాధానాలతో ఈ కావ్యం సాగుతుంది. ఈ కావ్యాన్ని జీబ్రాన్‌ ముందు అరబిక్‌ భాషలో రాసి, తర్వాత తానే ఇంగ్లిష్‌ లోకి అనువాదం చేశాడు. ప్రపంచంలో బైబిల్‌,షేక్స్పియర్‌ రచనల తర్వాత, వందేళ్లుగా జీబ్రాన్‌ రచనలు కోట్లాదిమంది పాఠకులను అలరిస్తున్నవనడంలో ఏ మాత్రం సందేహం లేదు.
బెందాళం రామక ష్ణారావు తెలుగులో 'ప్రవక్త ది గ్రేటెస్ట్‌ వర్క్స్‌ ఆఫ్‌ ఖలీల్‌ జీబ్రాన్‌' అని ఖలీల్‌ కవిత్వాన్ని చక్కగా నేటివిటీ చెదరకుండా, అనువాదం చేశారు. భావ మాధుర్యం చెడకుండా సున్నితమైన పదాలతోచక్కగా అనువదించి అందించారు. మనకు తెలుగు కవిని చదువుతున్న అనుభూతే కలుగుతుంది తప్ప ఇతడెవరో పాశ్చ్యాత్య కవి రాసిన ప్రవచనమని ఎక్కడా అనిపించదు. ఈ పుస్తకానికి ముందు మాటను వాడ్రేవు చినవీర భద్రుడు చాలా నిడివిగా రాస్తూ, తన చిన్న నాటి అనుభవాలను , జ్ఞాపకాలను, అనుభూతులను ... ఇలా అనేక అంశాలను చర్చించారు.
''ప్రవక్త అనేది యూదీయ, క్రైస్తవ-ఇస్లామీయ పదం. ప్రవక్త అంటే పూజారి కానివాడు. వేల యేళ్ళ ఆసీరియన్‌-బాబిలోనియన్‌ - సుమేరియన్‌ పూజారుల మీద నిరసనగా పాత నిబంధన ప్రవక్తలు ప్రభవించారు. పూజారి దష్టి వ్యవస్థను ఎరపాటు చెయ్యడం మీద ఉంటుంది. మనిషికీ పరలోకానికీ నడుమ అతడు మధ్యవర్తిగా పని చేస్తాడు. కానీ ప్రవక్త మనుషుల హ దయాల్ని నేరుగా తడతాడు. తట్టండి , తెరుచుకుంటుంది అంటాడు'' అని కొంత ఉపోద్ఘాతం ఇచ్చారు. మొత్తం ఇందులో 28 కవితలున్నాయి.వాటిలో కొన్నిటిని నాకర్థమైనంత మేరకు మాత్రమే వివరించే ప్రయత్నం చేస్తాను. ఖలీల్‌ జీబ్రాన్‌ కవిత్వాన్ని అర్థం చేసుకోవాలంటే ముఖ్యంగా మనకు బైబిలు, ఖురాన్‌, భగవద్గీత వంటి తాత్విక విషయాల్ని తెలిపే గ్రంథాల పట్ల కనీస అవగాహనతో పాటు, మనుషులు, వారి మనస్తత్వాలు, సామాజిక జీవితం, సమాజ చలన సూత్రాలపట్ల అవగాహన కూడా తప్పనిసరిగా కలిగి వుండాలి. ప్రతి ఒక్కరూ చదవదగినదీ, ఆచరించదగ్గదీ అని భావిస్తూ ఇప్పుడు 'ఖలీల్‌ జీబ్రాన్‌' మీద రాసిన ఈ నాలుగక్షరాలు మీ ముందుంచుతున్నా. అతని కవిత్వాన్ని విశ్లేషించే ముందు ఖలీల్‌ జీబ్రాన్‌ గురించిన ప్రాథమిక విషయాలు కొన్నిటిని తెలుసుకోవడం మంచిది.
ఖలీల్‌ జీబ్రాన్‌ ఒక ప్రసిద్ధి చెందిన కవి, కథకుడు, చిత్రకారుడు, తత్వవేత్త, సామాజిక శాస్త్రవేత్త. వీటన్నిటిని మించి ఆయనొక గొప్ప జీవన తాత్వికుడు అని చెప్పవచ్చు. ఈయన ఒక సాధారణ రైతు కుటుంబంలో లెబనాన్‌ లోని బష్షరీ అనే గ్రామంలో జనవరి 6వ తేదీ ,1883 లో జన్మించాడు. 19 వ శతాబ్దంలోని సంక్షోభం వల్ల జీబ్రాన్‌ వారి కుటుంబం అమెరికా వెళ్ళి అక్కడ స్తిరపడిపోయారట. తాను కొంతకాలం అమెరికాలో చదువుకొని,
మాతదేశాభిమానం వల్ల తిరిగీ లెబనాన్‌ కి వెళ్ళిపోయారట. చిన్నప్పటి నుండి చిత్ర లేఖనం అంటే ఆయనకు చాలా ఇష్టమట.
మతాల్ని, ముఢాచారాల్ని, మూఢనమ్మకాల్ని, అసమానతాల్నీ, మనుషుల మానసిక నగ్నత్వాన్నీ, మనుషుల కుళ్ళిపోయిన హదయాల్నీ, సౌందర్యాన్ని చూడలేని కళ్లనూ, వినాల్సిన వాటిని వినని చెవులనూ ఈయన బాగా విమర్శించాడు. సంప్రదాయాల్ని, ప్రభుత్వశాసనాల్ని, చట్టాల్నీ నిశితంగా పరిశీలించి, ప్రజలు ప్రకతి సౌందర్యాన్ని, స్వేఛ్చను, భావుకతనూ అనుభవించకుండా, అర్థరహితమైన జీవితాన్ని, సత్యదూరమైన జీవితాన్ని గడుపుతున్నారని ఆవేదన చెందాడు. ఆ ఆవేదనల్లోంచి పుట్టుకొచ్చిన మాటల మంటలే ఆయన కవిత్వం. కణ కణ మండే నిప్పు కణికలే ఆయన సాహిత్యం. అక్రమం, దుర్మార్గం అనేవేవీ లేకుండా ప్రజలంతా పరిపూర్ణజీవితం గడపాలని ఆకాంక్షించాడు. పన్నెండు పుస్తకాలురాసి, తన విశిష్టమైన మేధోసంపత్తితో, తాత్వికతతో మానవజాతిని జాగ తం చేసిన గొప్పదార్శినికుడు జీబ్రాన్‌.
లెబనాన్‌ ప్రభుత్వ చర్యలకు వ్యతిరేఖంగా 1903లో ''స్పిరిట్‌ రెబెలియన్‌'' అనే పుస్తకం రాశాడు. దానికి ప్రభుత్వం భయపడి, దాన్ని వీధుల్లో తెచ్చి తగుల బెట్టింది. ఆ పుస్తకం ఫలితంగా దేశ బహిష్కరణకు కూడా గురయ్యాడు. ''జీవితం, తిరుగుబాటు, ధర్మం'' ఈ మూడూ ప్రతి ఒక్కరిలోనూ తప్పకుండా వుండాలంటాడు జిబ్రాన్‌.
'ద బ్రోకెన్‌ వింగ్స్‌'లో పేద వాడైన జీబ్రాన్‌ ''మిస్‌ హేలా డాషర్‌'' అనే ఒక సంపన్నుల అమ్మాయిని ప్రేమిస్తాడు.లెబనాన్‌ లో ధనవంతుల అమ్మాయిని పేదవాళ్లు ప్రేమించడం నేరం. ఆ అమ్మాయిని వేరే వారికిచ్చి పెళ్లి చేస్తారు. అలా తన తొలి ప్రేమ భగ్నంకాగా వాటి తాలూకూ జ్ఞాపకాల్ని ''ద బ్రోకెన్‌ వింగ్స్‌'' అనే పేరుతో ఒక కావ్యం రాశారు. ఆ పుస్తకం గురించి విమర్శకులు ''ఇది యువతలో విషం నింపుతుందనీ, వివాహ బంధాన్ని విచ్ఛిన్నం చేసేలా వుందనీ, ఆపుస్తకం విషం కలిపిన తేనె లాంటిది'' అని విమర్శించగా, ఖలీల్‌ దానికి బదులిస్తూ ''నా రచనల్లో తేనె కలుపుతున్నారంటున్నారు. నిజానికి నేను ఎక్కువగా కలిపింది విషమే. అయితే దాన్ని వాళ్ళ పొట్టలు జీర్ణించుకోలేవు'' అంటూ అంతే ఘాటుగా బదులిచ్చాడు.
జీబ్రాన్‌ వద్ద డబ్బులు లేని సమయంలో మిస్‌ మేరీ హెస్కేల్‌ అనే ఒక ధనవంతురాలు ఆయన్ను బాగా ఆదరించింది. జీబ్రాన్‌ వేసిన పెయింటింగ్స్‌ను 'మిస్‌ మేరీ హెస్కేల్‌'తన స్కూల్‌ తరపున అన్నీ కొనుక్కొన్నది. జీబ్రాన్‌ అదే స్కూల్‌ లో పనిచేసే ఒక టీచర్‌ను ప్రేమిస్తాడు. అయితే ఆమెను పెళ్లి చేసుకోవడానికి జీబ్రాన్‌ నిరాకరించడంతో ఆమె తన సంబంధాన్ని తెంపుకుంటుంది. పోనీ క తజ్ఞతగా హెస్కేల్‌ ను పెళ్లి చేసుకోవాలనుకుంటే ఆమె కూడా తిరస్కరిస్తుంది. తర్వాత అతని జీవితంలోకి పెళ్లి ప్రస్తావనే రాలేదు. అయితే తన జీవితంలోకి మాత్రం స్త్రీల ప్రవేశం ఆగలేదు.ప్రతి వ్యక్తి ''తనను తాను పరిపూర్ణం చేసుకోవడమే ప్రేమకు గల పరమార్థం'' అని గట్టిగా నమ్మిన వ్యక్తి జీబ్రాన్‌.
ఏకాంతమే అన్ని విషయాలను తెలుసుకోవడానికి సరైన స్థితి అని తెలుసుకొని చివర్లో న్యూయార్క్‌ లో ఏకాంత జీవితమే గడిపాడు జీబ్రాన్‌. ఆ సమయంలో ప్రపంచ నలుమూలల నుంచి ఎందరో కవులు, కళాకారులు, మేధావులు ఆయన్ని కలుసుకోవడానికి వచ్చేవారు. అలా జీబ్రాన్‌ని కలిసినవారిలో జిడ్డు కష్ణమూర్తి కూడా ఒకరు.
'నౌకాగమనం' సంపుటిలో మొదటి కవిత 'నౌకాగమనం'. అందరి ప్రేమకు పాత్రుడూ, ఆత్మీయ ప్రేమకు ఎంపికైన విశిష్టుడైన ఆల్‌ ముస్తఫా ఈ కవితలో ''మనమీ లోకంలో వదిలేది కొన్ని జ్ఞాపకాల శకలాల్నీ, గుప్పెడు ఆలోచనల్నే కాదు ఆకలి దప్పికల చల్లారని మంటల, తీయదనాన్ని ఆస్వాదించిన హ దయాన్ని అని'' అంటాడు. ప్రతి మనిషి ఏదో ఒక రోజు ఈ లోకాన్ని విడిచి వెళ్లిపోవాల్సిందే అనే జీవిత సత్యాన్ని ఈ కవితలో చాలా చక్కగా ఆవిష్కరించారు. 'ఆల్‌ మిత్ర' అనే సన్యాసిని అతన్ని ఎదుర్కొని ''ఓ మహా దార్శనికుడా! /సత్యా మార్గ సంశోధితుడా! /ఎన్నెన్ని వసంతాలు ఎంతెంత దూరాలు/వెదికినావో నీ నౌక కోసం.../ఇన్నేళ్లకు...ఇన్నాళ్లకు/రానే వచ్చింది నౌక నీ కోసం /ఇక బయలుదేరక తప్పదు ఈ సమయం'' అంటూ అతనికి స్వాగతం పలికి, 'మాక్కూడా నువ్వు గ్రహించిన పరమ సత్యాన్ని బోధపరచుమని' అడుగుతుంది. అప్పుడాయన ''ఓ ఆర్ఫలీస్‌ ప్రజలారా !/మన హ దయాంతరంగాల్లో/ప్రతి నిముషం స్పందించే విషయాలు తప్పా/ఇక నేను చెప్పే కొత్త విషయాలేవీ లేవని'' తన చివరిమాటల్ని చెబుతాడు. ప్రతి మనిషి హదయ స్పందనే ఎప్పటికీ కొత్తదని, ఆ స్పందనల్ని పట్టుకోవాలని సూచించాడు.
ఆల్‌ మిత్ర ప్రేమను గురించి చెప్పమని అడుగినప్పుడు,''ప్రేమ దేనినీ ఇవ్వను లేదు/ దేనినీ స్వీకరించనూ లేదు/దానికి తనదంటూ ఏమీలేదు/తానెవరిదీకాదు...తనకు తానే/దాత...ప్రతిగ్రహీత...!'' అని కొత్త నిర్వచనమిచ్చాడు.
ఆల్‌ మిత్ర వివాహం గురించి చెప్పుమని అడుగుతుంది. ''పరస్పరం ప్రేమించుకోండి కాని ప్రేమ సంకెళ్ళను వేసు కోకండి ఆడండి. పాడండి. కానీ మీలో మీరే ఏకాంతంగా వుండండి. ఇచ్చి పుచ్చుకొండి హదయాల్ని కానీ, ఉండకండి ఒకరి అదుపులో ఇంకొకరు'' అంటాడు. నిజంగా ఇలాంటి స్పష్టమైన అవగాహన లేకనే ఈనాడు ఎన్నో కుటుంబాలు రోడ్డున పడుతున్నాయి. కోర్టుల కెక్కుతున్నాయి. పోలీస్‌ స్టేషన్లలో కేసులు పెట్టుకుంటున్నారు. సన్నిహితంగా
ఉండమంటూనే ఒకరికొకరు మరీ అతుక్కు పోకండనంటాడు. వీణా తంత్రులన్నీ కలిసే ఉన్నా, వేటికవే ప్రకంపించినప్పుడు ఒకే స్వరాన్ని వినిపించినట్లు మధుర సంగీతంలా ఉండమంటాడు. ఈ కాంప్లెక్సిటీ అర్థం కాకపోతే జీవితం అర్థం కాదు. జీవితంలో ఎవరితోనూ ముందుకు కొనసాగలేము. చివరికి భార్యయైనా.
ఒక మాత మూర్తి అడిగిన ప్రశ్నకు సమాధానంగా మీపిల్లలా ఉండటానికి మీరు ప్రయత్నాలు చేయచ్చు కానీ వాళ్ళు మీలా వుండాలని ఆశించ వద్దనంటాడు.''మీరు సజీవమైన విల్లైతే వేగంగా దూసుకెళ్ళే శరాలే మీ పిల్లలు'' అంటాడు.
మీరు చేసిన బొమ్మలు కాదు/ మీ కడుపున కలిగిన వారు /మాటాడక పడి ఉండుటకు/ మరి కదలక పడి
ఉండుటకు అని పిల్లల గురించి చెప్తారు.
ఒక సంపన్నుడు ఇవ్వడం అంటే ఏమని అడిగినపుడు కొంతమందికి ఉన్నది కొంచెమే అయినా అదంతా సంతోషంగా ఇచ్చేస్తారనీ, ఉన్నాఇవ్వడానికి బాధపడే వారూవున్నారనీ, ఇవ్వడంలో కన్నా అవతలి వారు తీసుకున్న దానిలోనే కదాఉంటుంది అమితానందం అనీ, ఇంత తెలిసినా ఇంకా దాచి పెట్టుకోవాలనుకుంటున్నావా చేదు నిజం ఏమిటంటే, నీకున్నదంతా ఇచ్చేయాల్సిందే ఏదో ఒక రోజున'' అని హెచ్చరిస్తాడు. మనం ఈ ప్రపంచంలో పుట్టేటప్పుడు ఏమి తీసుకొని రాలేదు. దీన్ని వదిలి వెళ్ళేటప్పుడు మనం ఏమీ తీసుకొని పోలేమనే సత్యాన్ని మనకళ్ళకు కట్టిస్తాడు. నిజంగా ఎంత నగ్న సత్యం కదా. అది బాగా అందరికీ తెలిసినా ఎందుకో మనిషి ఆలోచించడు.
అదేదో సినిమాలో చెప్పినట్లు 'తిన్నామా పడుకున్నామా తెల్లారిందా కాదు జీవితం అంటే'. లేదంటే తిని నిద్ర పోవడం కాదు జీవితం అంటే. సుఖంగా జీవితాన్నీ కాలాన్నీ వెళ్లదీయటం అస్సలే కాదు. అందుకు ఓ అన్న సత్రాన్ని నిర్వహించే సత్రపు యజమాని అడిగిన ప్రశ్నకు ఆల్‌ ముస్తఫా ఇలా అన్నాడు. ''మనిషి వొట్టి భూమి వాసనని, గాలిని మాత్రమే ఆస్వాదించి బ్రతకలేడు. తాను బ్రతకాలంటే కొన్నిటిని చంపక తప్పదు. తాను పాలు తాగాలంటే దూడ మూతిని కట్టేయాలి'' అంటాడు. ''నిన్ను ఏ శక్తితో చంపుతున్నానో/ ఆ శక్తే నా ప్రాణాన్ని కూడా హరిస్తుంది/ఇది అనివార్యం/ నేను కూడా/ఆహారంగా మారక తప్పదు/నిన్ను ఏ న్యాయం నా చేతికి అప్పగించిందో/ అదే న్యాయం నన్ను మరో బలోపేతమైన/ శక్తికి అప్పగించేస్తుంది/ నీ నెత్తురు నా నెత్తురు వేర్వేరు కాదు/ అది స్వర్గ వ క్ష దోహదమైన జీవన సారమే!'' అని, మనుషులందరిలోనూ, సకల చరాచర జీవులన్నిటిలోనూ వుండేది సమానమైన రక్తమే అని అంటాడు. అందుకే బైబిల్‌ లోని మాటలు ''నేను ఎలా చేశానో నాకూ అలానే చేయబడింది. నీళ్ళు పోయువానికి నీళ్ళు పోయబడును'' అనే మాటల మూలాలు ఆధారమనిపిస్తుంది.
పని అంటే ఏంటని ఓ కర్షకుడు అడిగిన ప్రశ్నకు ''ప్రేమతో పని చేయడమంటే? నీదైన శైలిలోకి ప్రతిచర్యనీ తీర్చిదిద్ది వాటన్నిటినీ నీ ఆత్మశ్వాసతో పూరించడమే'' అని మనకు మన బాధ్యతని గుర్తుచేస్తాడు. పనిని శ్వాసని అంటాడు.
ఆనంద విషాదాల్ని గురించి ఓ యువతి అడిగిన ప్రశ్నకు ''ముసుగు తొలగించిన విషాదమే నీ ఆనందం/ నీలో ఎంత నిగూఢమైన విషాదం ఉందో/ అంతకన్నా ఎక్కువగా నిక్షిప్తమై ఉంది ఆనందమనీ, ఆనంద విషాదాలు అవిభక్త కవలలు'' అంటాడు. ''అవి రెండూ కలిసే ఉంటాయనీ ఒకటి ఒంటరిగా ఉన్నప్పుడు వస్తే , మరొకటి అప్పటికే మన ఇంట్లో మంచమ్మీద నిద్రలో ఉంటుందనంటాడు. మనం ఆనంద విషాదాల త్రాసులో ముల్లులా అటూ ఇటూ ఊగుతూ
ఉంటామని'' అంటాడు.
ఒక భవన నిర్మాణ మేస్త్రి అడిగిన ప్రశ్నకు '' మీ సువిశాల శరీరమే నీ ఇల్లు/ ఈ ఇల్లు కలలు కనకుండా వుండలేదు/ మీ ఇళ్ళలో మీరు కాపాడుకొంటున్నదేమిటో/ ఆశాలు మీ ఇళ్లలో ఎమున్నాయో చెప్పమని'' ప్రశ్నిస్తాడు. '' ప్రశాంత ప్రోత్సాహ మనశ్శాంతి మీకుందా/తోరణాల్లాంటి జ్ఞాపకాల మాలలు మీదగ్గరున్నాయా /ధార్మిక శిఖరాన్ని చేర్చగల సౌశీల్య సౌందర్యం మీదగ్గరుందా?'' అనడుగుతాడు. మీ ఇల్లు నిలువుగా ఎత్తిన తెరచాప కావాలంటాడు. కంటిని కాచే కనురెప్ప కావాలంటాడు.
కార్మికుడు వస్త్రాలంటే ఏంటో చెప్పమని అడుగుతాడు. వస్త్రాలన్నీ శారీరక అందాన్ని దాచిపెడతాయి కానీ అంద వికారాన్ని ఏమాత్రం దాచిపెట్ట లేవంటాడు. సూర్యుని వెచ్చదనాన్నీ, గాలిచే ఆహ్లాదాన్నిచ్చేది వస్త్రాలే . అయితే మలిన చూపుల ములుకులు మీ మీద పడకుండా, మీ శీలంపై దాడి చేయకుండా అడ్డుకునేది కూడా వస్త్రాలే. అంటే ప్రతి మగ వాని చూపులో ఏదో ఒక కల్మషం వుంటుందనేది ఇతని భావన. ఆ కల్మషాలన్నింటి నుండి మిమ్మల్ని కాపాడేది మీ వినయమే అని అంటాడు.
ఓ వ్యాపారి అడిగిన ప్రశ్నకు బదులుగా ''ఏ శ్రమా లేకుండా మీ పరిశ్రమకి /తమ మాటల్ని అమ్మజూపే దళారుల్ని/ రానీయకండి మీ వ్యాపార లావాదేవీల్లోకి !'' అని అంటాడు. వ్యాపారం అంటేనే మాయ మాటలు చెప్పే దళారుల మోసపూరిత కుట్రే. వారి వల్ల రైతుల కష్ట ఫలం వారికి దక్కకుండా పోతోంది.
నేరము శిక్ష గురించి ఓ న్యాయమూర్తి అడిగిన ప్రశ్నకు మీరు న్యాయాన్యాయాలను వేరు చేయలేరనీ, వివేచించలేరని చెబుతాడు. విశ్వాసం లేని తన భార్యని ఒక భర్త తీసుకొస్తే, అతన్నీ అతని హదయాన్ని తూచండి త్రాసులో అనంటాడు. ఒక వ్యక్తి భౌతిక శరీరంతో బహు నిజాయితీ పరుడైనా, మానసికంగా మహా చోరుడైతే ఆ చోరునికి మీరు చేసే న్యాయ నిర్ణమేమిటి? అని ప్రశ్నిస్తాడు. అంటే పైకి కనబడే వాటిని చూసే మీరు తీర్పు తీరుస్తారు కానీ లోపల కనబడకుండా చేసే భయంకరమైన నేరాలకు శిక్ష విధించలేరని పరిహాసిస్తాడు.
ఇంకా అనేకమంది చట్టాలు స్వేఛ్చ, వివేకం -మోహం, బోధన వేదన, మాట్లాడటం, మంచిచెడులు, ప్రార్థన, ఆనందం, సౌందర్యం, మతం, వీడ్కోలు మొదలైన అనేక అంశాలను గురించి ఆల్‌ముస్తఫాను ప్రశ్నలడుగుతారు. వాటన్నిటికీ భౌతికజీవన తాత్వికతతోనూ, మార్మికతతోనూ సమాధానాలిస్తాడు.
స్వీయజ్ఞానం అంటే స్వయం వికసిత శత సహస్ర దళ పద్మం. స్వీయ జ్ఞానమంటే ''నేను అంతిమ సత్యాన్ని కనుక్కున్నాను అనకండి. నేనొక సత్యాన్ని కనుక్కున్నాను ఆనండి చాలు ఆత్మపథాన్ని కనుక్కున్నాను అనడం కన్నా నా పథంలో వస్తున్న ఆత్మని కలుసుకున్నానని అను!'' అని అంటాడు. నిజంగా ఈ మాటలు చదివాక మనమెంత ఆజ్ఞానులమో అని అనిపిస్తుంది.
స్నేహం, స్నేహితుని గురించి అడిగితే, ''నీ అవసరాలకు ఆసలైన సమాధానమే నీ మిత్రుడు, నిన్ను ఆదుకున్నవాడితడు, అభినందనల పంట పండించే సుక్షేత్రం అతడు'' అని పాజిటివ్‌ విషయాలను ప్రస్తావిస్తూనే, నెగిటివ్‌ విషయాల్లో కూడా అతనిలో మంచి లక్షణాలనే చూడమంటాడు. మీ స్నేహంలో వియోగం ఏర్పడితే కలత చెందవద్దని, బోధిస్తాడు. మన స్నేహితుడు మనతో లేనప్పుదే మనం అతనిలోని మంచి లక్షణాలను చూస్తామంటాడు.
ఒక ఖగోళశాస్త్రవేత్త అడిగిన ప్రశ్న ''కాలం గురించి చెప్పుమని'' .అప్పుడు ఆల్‌ ముస్తఫా
''కొలతలే లేని,కొలవలేని / అనంతమైన అమేయమైన కాలాన్ని
కొలవాలనుకొంటున్నావు నీవు! / నిన్న అన్నది నేటి జ్ఞాపకమని
రేపు అనేది నేటి స్వప్నమని ....అందుకే / నేటిని ఆలింగనం చేసుకో
నిన్నటి జ్ఞాపకాలతోనూ /రేపటి ఆకాంక్షలతోనూ'' అంటాడు. కాలం విలువ ఎంత గొప్పది. అందరం దాని వెంట పరుగెతాలి, నడవాలి, లేదంటే కనీసం ఈడ్వనైనా ఈడ్వాలి. నేటిని హత్తుకోవాలంటాడు. ప్రస్తుతం ఉన్న సమయమే మనది. రేపు మనది కాదు. నినాటిది ఎప్పటికీ రాదు అనే సామాన్యమైన సత్యాన్ని మన కళ్ల ముందుంచుతాడు.
ఒక విషయం మాత్రం నిర్మొహమాటంగా చెప్పవచ్చు. జీబ్రాన్‌ను చదివితే తప్పకుండా జీవితం పట్ల కొంత అవగాహన స్పష్టత వస్తుంది. తప్పని సరి పరిస్థితుల్లో ఎలాంటి నిర్ణయాన్ని తీసుకోవాలనో ఈయన ప్రవచనాల్ని చదివితే మనకు ఓ మంచి నిర్ణయాన్ని తీసుకొనే ధైర్యం వస్తుంది. ఇతరులను మార్గదర్శనం చేయచ్చు.
జీబ్రాన్‌ తన 48 వ ఏట ఏప్రిల్‌ 10 వ తేదీన 1931లో న్యూయార్క్‌లో చనిపోయారు. అతని కోరికమేరకు అతని అభిమానులు ఆయన శరీరాన్ని లెబనాన్‌కు తీసుకెళ్లి అక్కడ సమాధిచేశారు. ఆయన వాడిన వస్తువులు, రాసిన గ్రంథాలు, గీసిన చిత్రాలూ అన్నీ కలిపి ఒక మ్యూజియంగా ఏర్పాటు చేశారు. ఆయన్ని ఒక ప్రవక్తగా ఇప్పటికీ ఆరాధిస్తున్నారు.